Inhoudsopgave:
Riksja's kunnen bijna met pensioen gaan, maar hun charme en stijl trekken nog steeds fans aan. Eens de meest populaire vorm van openbaar vervoer in grote steden als Tokio en Hong Kong, zijn er nog maar een handvol plaatsen over waar je nog steeds op een riksja kunt springen. Hieronder vertellen we je over hun geschiedenis, de rol van riksjarijders en waar je nog steeds een ritje kunt maken.
Wat is een riksja?
De klassieke definitie van wat een riksja is, is een kar die plaats biedt aan een of twee mensen die worden aangedreven door een menselijke atleet - op poten - moderne fiets- en autoriksja's tellen niet mee. De cabine is op een paar wielen gemonteerd en de loper draagt twee stokken die worden gebruikt om de riksja aan te sluiten. Terwijl het beeld van het posterboek van riksja's vaak oosters gedijt in het ontwerp, is de waarheid het meest functioneeler.
Wie de riksja heeft uitgevonden, is een fel omstreden kwestie, met Japan, het Verenigd Koninkrijk en de VS die allemaal het eigendom claimen. Wat we wel weten is dat riksja's in de loop van de 1870's voor het eerst populair werden in Japan en dat het woord riksja afkomstig is van het Japanse woord jinrikisha, dat door de mens aangedreven voertuig betekent. Er wordt gezegd dat het in Japan is uitgevonden door een Europese missionaris om zijn ongeldige vrouw rond te dragen. Op een gegeven moment had het land 21.000 gelicenseerde riksjabestuurders.
Rond de eeuwwisseling had de riksja India en China bereikt, waar het echt van de grond kwam. Duizenden werden geproduceerd en ze werden de favoriete vorm van transport voor de koloniale elite, zowel om aan de zinderende hitte te ontsnappen als om te pronken met hun banksaldo. Het was in deze landen dat het beeld van een dikke kolonialist die werd rondgereden door een gebogen over lokaal, berucht werd.
Waar kan ik een riksja vinden?
De opkomst van de bus en andere vormen van openbaar vervoer hebben aan het einde van de Tweede Wereldoorlog vrijwel alle riksjarerijen gedood. Mao verbood hen volledig uit China als een symbool van onderdrukking van de arbeidersklasse in 1949, terwijl India en de meeste andere Aziatische landen snel daarna volgden.
De enige grootschalige operatie van riksja's die nog op straat is, is in Calcutta. Hier hebben riksja-lopers vakbonden heftig gevochten met verboden en naar schatting 20.000 karren vervoeren passagiers nog steeds rond de stad. Daarentegen heeft Hong Kong nog maar drie riksja's in gebruik, bijna uitsluitend gericht op toeristen.
Andere steden waar de riksja nog steeds rondloopt, zijn Londen, Dublin en LA, waar ze in bepaalde gebieden als toeristische attracties worden gebruikt. Verwacht gewoon niet de voordelige prijzen van vroeger.
Het leven van de Rckshaw-coureur
Een onderdeel van de val van de riksja's waren de omstandigheden die bestuurders hadden. Hun rol als 'menselijke paarden' raakte steeds verder gedistantieerd van moderne waarden.
Riksja-hardlopers werkten meestal lange dagen voor slecht loon en de riksja fungeerde als hun eigen stacaravan, waar ze ook sliepen. In Azië - rond de eeuwwisseling - was het vaak de enige baan die immigranten uit het land naar de stad konden vinden en de meesten leefden in armoede. In Calcutta nog steeds het meest.
Chauffeurs vervoerden rond mensen, goederen en zelfs politieagenten; bergen op en door moessonregens. Veel rijkere bewoners, zoals die woonden op Hong Kong's Peak, gebruikten ze als hun reguliere vorm van transport voordat trams of treinen werden geïntroduceerd. Wanneer een passagier met een aanzienlijk gewicht te maken krijgt, vraagt hij een andere chauffeur om een handje te helpen en extra te laden - zoals een bagagelast van Ryanair.
Het debat over rickshaw-trekkers in Calcutta galmt door met mensenrechtengroepen die beweren dat ze hedendaagse slaven zijn, terwijl veel riksjatrekkers beweren dat een verbod zou leiden tot werkloosheid en honger. Sommige mensen beweren dat het merendeel van hun passagiers ook een lagere klasse heeft en dat de riksja's de enige manier zijn om zich te verplaatsen tijdens de kniediepe moessonregens.
