Inhoudsopgave:
Het plan voor de Paasstijging van 1916 was eenvoudig: organiseer de nationalistische milities in beweging op Paaszondag, verras de Britten, bezet belangrijke locaties in Dublin en de provincies, verklaar een Ierse Republiek, wordt begroet en omarmd door het Ierse publiek, leef daarna voor altijd gelukkig als een onafhankelijke natie.
Helaas zijn zelfs de beste bedoelingen soms gedoemd te mislukken, en dat gebeurde dus in dat noodlottige paasweekend.
Het eerste teken van problemen was een verwarrende uitgifte van bestellingen en tegenorders die tot vertraging hebben geleid. Vervolgens leden de rebellen een totale mislukking in het identificeren en bezetten van echt strategische sites. Toen slaagden ze er niet in om publieke steun te verzamelen en werden ze geconfronteerd met bijna universele spot en minachting voor de algemene bevolking. Ze slaagden er echter in elk geval in een verrassingselement op te vangen en namen Britse ambtenaren gevangen.
Zoals altijd, is de grip op de geschiedenis van de Paasopstand in Dublin in 1916 afhankelijk van de richting waarin je het onderzoekt. De Paasstijging van 1916 was een van de beslissende momenten in de strijd om de Ierse onafhankelijkheid - het kan inderdaad worden beschouwd als het keerpunt voor de lotgevallen van het Ierse republikanisme. Maar al deze moderne bewondering voor de gebeurtenissen van dat noodlottige weekend komt ondanks het feit dat de rebellie een totale mislukking was.
Inderdaad, het was alleen de bloederige nasleep die de Ieren verenigde. Om u meer over de gebeurtenissen te helpen begrijpen, zullen we de mythen rond 1916 doorsnijden en de blote feiten vaststellen.
Wie waren de Ierse rebellen van 1916?
Al honderden jaren maakte Ierland deel uit van het Britse rijk. "Home Rule" of een beperkte onafhankelijkheid voor Ierland binnen het Britse rijk, was heel lang besproken en was in de vroege jaren 1900 binnen handbereik. Het had eigenlijk in 1914 moeten gebeuren - maar het begin van de Eerste Wereldoorlog kwam tussenbeide.
Als voorbereiding op het uitrollen van Home Rule, waren verschillende paramilitaire organisaties opgericht. De Ulster Volunteer Force, in tegenstelling tot Home Rule, was voornamelijk protestant en toegewijd aan het behoud van de status quo of neem Ulster uit het rijk en werd in het noorden opgebloeid. In het zuiden werden de Ierse Vrijwilligers, voornamelijk katholiek, gesteund door het Huis van Afgevaardigden en uiteindelijk de Ierse onafhankelijkheid. Maar bij het uitbreken van de oorlog in Europa verklaarden de meeste vrijwilligers van beide kanten van de kloof hun loyaliteit aan Londen, de meest gezonde die zich bij het Britse leger aansloot.
De Ierse vrijwilligers hebben zichzelf snel opnieuw uitgevonden als "Nationale Vrijwilligers", met slechts een (zeer toegewijde) minderheid die zich op de oorspronkelijke oorzaak concentreert.
Deze vrijwilligers werden in het geheim geleid door een "Legerraad", opgericht door de Ierse Republikeinse Broederschap. Hoewel geïnfiltreerd door Britse inlichtingendiensten, slaagde de groep erin om een gewapende opstand tegen de kroon te plannen. Ze werden gesteund door groepen van een James Connolly's Irish Citizens Army (ICA, een vakbondsmilitie), de Hibernian Rifles (een minuscule nationalistische fractie), de Cumann na mBan (een nationalistische vrouwengroep) en de Fianna Éireann (een nationalistische versie van de padvinders). Aan leiding van de Ierse vrijwilligers waren chef-staf Eoin MacNeill en 'commandant' Patrick Pearse, dichter, historicus en leraar.
Willen of willen ze niet?
In 1916 had de Britse inlichtingendienst duidelijke informatie dat de IRB een gewapende opstand aan het plannen was. Ze kenden de belangrijkste spelers en het grootste probleem om ze tegen te houden - te weinig wapens. 1500 geweren waren enkele jaren eerder door Erskine Childers de haven van Howth binnen gesmokkeld - veel te weinig om een rijk omver te werpen. De inlichtingendienst wist ook dat de Republikeinen op Roger Casement aan het wachten waren, momenteel op tournee door Duitsland om een "Ierse Brigade" onder PoWs op te richten, om terug te komen naar Ierland met een lading wapens, met dank aan de Kaiser.
Met andere woorden, de Britten waren goed geïnformeerd dat er iets aan de hand was.
Het alarm werd volledig gewekt toen op Goede Vrijdag 1916 een licht gedesoriënteerde en blijkbaar gedesillusioneerde Roger Casement werd gearresteerd bij Banna Strand. Hij was net afgezet door de Duitse U-Boat U19. Helaas werd het schip "Aud", dat Duitse wapens droeg, onderschept en moest er worden gekaapt. Tegelijkertijd kregen de Ierse vrijwilligers en andere paramilitaire groeperingen de opdracht om op Paaszondag "manoeuvres" bij te wonen. Een opstand was duidelijk aanstaande - maar assistent-secretaris Sir Matthew Nathan besloot dat het allemaal veel ophef maakte over niets en voerde eenvoudigweg niet de bevelen uit om bijna 100 bekende leiders van de IRB en vrijwilligers te arresteren.
In plaats daarvan besloot het hele Britse militaire establishment dat het missen van de traditionele paasracebijeenkomst in Fairyhouse (County Meath) een zonde zou zijn. Dus Dublin was ontdaan van officieren en andere (bekwame) beslissers, dus de hoofdstad was onderbemand en leek perfect te zijn voor rebllion.
The Irish Divided
Aan de andere kant van de scheidslijn was een ogenschijnlijk verenigd front aan het afbrokkelen - nadat de Vrijwilligers bevel hadden gekregen om op Paaszondag te verzamelen, veronderstelde de stafchef MacNeill terecht dat de opstand op handen was en besloot om de bevelen te negeren. Hij gaf toe toen Pearse erop wees dat Casement net arriveerde met de broodnodige wapens. Toen brak het nieuws dat Casement was gearresteerd en de wapens op de bodem van de zee lagen. MacNeill veronderstelde (heel verstandig) dat de rebellie vanaf het begin was gedoemd en trok de stekker uit alle "manoeuvres".
De Paasopstand van 1916 werd effectief afgeblazen.
Maar niet voor Pearse (die toch al een obsessie had met "bloedoffers") en Connolly (die al een nog meer veroordeelde opstand had afgekondigd van de minuut dat ICA alleen was) - ze liet Thomas MacDonagh bevelen geven aan de Dublin-eenheden van de Vrijwilligers om verzamelen op Paasmaandag om 10 uur met alle wapens die ze hadden, samen met rantsoenen voor één dag.
De Paasstijging was eindelijk begonnen …
Dit artikel maakt deel uit van een serie over de Paasopstand van 1916:
- Deel 1 - Planning
- Deel 2 - Opstand
- Deel 3 - Nasleep
